Kurutma
Makinesi

Kurutma makinesi, hem evlerde hem de çamaşırhane gibi ticari işletmelerde çamaşırları ya da diğer tekstil ürünlerini çamaşır makinesinde yıkadıktan hemen sonra kurutmak için kullanılan bir makinedir. Gerek kurutma makinesi gerek kurutmalı çamaşır makinesi, aynı amaç için kullanılıyor olsalar da birbirlerinden farklı makinelerdir. Ayrıca bulaşık makinesi ve kuru temizleme makinesi gibi makineler de, kendi bünyelerinde bir kurutucuya sahiptirler.

Çoğu kurutma makinesinde, tambur da denilen davul şeklinde ve dönen bir hazne mevcuttur. Çamaşırlardaki nemin buharlaşması için bu haznedeki deliklerden sıcak hava verilir. Hazne, çamaşırlar arasındaki boşluğun korunması için oldukça yavaş döner. Çamaşır kurutma makinesi içindeki bu hazne, genellikle endüksiyon motoru tarafından yönetilen bir bant ile hareket ettirilir.

Kurutma makinesinde giysileri kurutmak; çamaşırların çekmesine, sertleşmesine (yumuşak kısa liflerin, dokuların kaybolmasından kaynaklanır) veya renklerinin solmasına neden olabilir. Bu sebeplerden ya da bazı çevresel kaygılardan dolayı, kurutma işlemi için çamaşır ipi ya da çamaşır askısı daha çok tercih edilir.

1800’lü yılların başında Fransız M. Pochon, kol gücü ile çalıştırılan bir çamaşır kurutma makinesi icat etti. Elektrikli kurutma makinesinin icadı ise, 20. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Endüstriyel modelist Brooks Stevens, 1840’larda ilk elektrikli ve pencereli kurutma makinesini üretti.

Klasik kurutma makineleri, sürekli olarak ortamdaki soğuk ve kuru havayı çekip ısıtarak hazne içerisine iletir. Sıcak ve nemli havayı da, kuru havaya daha çok yer açmak için genellikle dışarı verir.

Klasik kurutma makinesi modellerinde, sıcaklık sirkülasyonu olmaz, bu yüzden çalışma yöntemleri çok verimli değildir. Bununla birlikte; makina tasarımları basit, güvenilir ve ucuzdur.

Kurutma makinası tarafından dışarıya verilen sıcak hava, menteşeli vana takılmış iletim kutuları yardımıyla içeriye verilerek evleri ısıtmak için değerlendirilebilir. Fakat bu makinelerden kaynaklanan nem, evlerde küflenmeye ya da bakteri üremesine neden olabilir. Ayrıca, kurutma makinelerinin hava çıkışlarının içeri verilmesi yerel yönetmeliklere aykırı olabilir. Gazla çalışan kurutma makinesi hava çıkışları, özellikle dışarı verilmelidir. Çünkü bacalı kurutma makinaları, bazen nemli hava ile birlikte yanıcı maddeleri de dışarıya atar. İster gazla ister elektrikle çalışsın, bütün kurutma makinelerinin hava çıkışı en az 10 cm çapında borularla dışarıya verilmelidir.

Çamaşır kurutma makinesinin hava çıkışında hava filtresi kullanmak da, evdeki nemin artması konusunda aynı ciddiyette tehlike oluşturur. Bacalı kurutma makinesi hava çıkışını, ev içine vermenin tehlikeleri ile ilgili birçok makale yazılmıştır. Hava çıkışını; tavan arasına, bodrum katına ya da ara kata vermek de aynı derecede tehlikelidir.

Bacasız (yoğunlaştırmalı) olarak üretilen birçok kurutma makinesi modeli geliştirilmiştir.

Bu makinelerdeki hazneler, çamaşır makinesi haznelerinden çok daha hızlı döner. Bu tip bir yoğunlaştırmalı kurutma makinesi, ısıtmalı kurutma makinelerinin 20 dakikada yapabileceği kurutma işlemini sadece 2 dakikada yapabilir. Böylece hem zaman hem de enerjiden tasarruf edilir. Sadece döndürülerek çamaşırlar tamamen kurutulamasa da, ısıtmalı kurutma makinelerine atılmadan önce bu makinelerde tekstil ürünlerini kurutmak, hastaneler gibi büyük yerlerde bol miktarda zaman ve enerji tasarrufu sağlar.

Bazı durumlarda, yalnızca yoğunlaştırmalı, santrifüjlü kurutma makinesi kullanılır. Büyük spor salonları ya da yüzme havuzlarında müşterilerin kullanımına sunulan küçük, santrifüjlü kurutma makineleri olabilir. Yüzdükten sonra mayolar veya spor giyim eşyaları, bu kurutma makinesiyle kurutulur. Böylece salonun müdavimleri, mayolarını çantalarına, sonra da kirli sepetine rahatlıkla koyabilirler. Müşteriler mayolarını kullandıktan sonra yıkayacakları için tamamen kurutulmaları da gerekmez.

Normal bir kurutma makinesinde olduğu gibi, kondansatörlü kurutma makinelerinde de çamaşırlara sıcak hava verilir. Fakat kondansatörlü kurutma makinesi, bu havayı boşaltmak yerine, ısı eşanjörü kullanarak havayı soğutur ve su buharını yoğunlaştırarak bir su borusu ya da toplama tüpünde toplar. Daha sonra, bu hava, bir döngü şeklinde tekrar kullanılabilir. Isı eşanjörü ortamdaki havayı soğutucu olarak kullanır. Bu yüzden kurutucunun ürettiği ısı dışarı çıkarılmak yerine kurutucunun etrafına yayılır, bu da odanın sıcaklığını çok az artırır. Bazı bacasız kurutma makinesi modellerinde, oda sıcaklığının artmasını engellemek için, ısı eşanjöründe soğuk su kullanılır, ancak bu da fazla su kullanımı gerektirir.

Enerji kullanımı bakımından kondansatörlü kurutma makinesi, klasik kurutma makinesi ile karşılaştırıldığında daha tasarrufludur. Kurutma makinesi ile yapılan tasarrufun çoğunluğu; ısıtma, havalandırma ve soğutma sistemleri sayesinde yapılır. Genellikle bu enerji tasarrufu, güç çizelgesi ile kurutma süresinde az bir artışa neden olur ve aynı zamanda kondansatörlü kurutma makineleri için ortam havasını soğutma yöntemlerine ihtiyaç doğurur.

Isı alışverişi işleminde, içeriye verilen hava, ortamdaki hava ile (bazı durumlarda soğuk su ile) soğutulduğu için bu hava, ortamdaki taza hava kadar nemli olmayacaktır. Çamaşırları kurutmak için kullanılan havanın nemliliğinin artmasından dolayı bu makinelerde kurutma süresi, klasik kurutma makinelerinden daha uzundur. Klasik çamaşır kurutma makinesi hava çıkışlarını, dışarı vermenin zor olacağı alanlarda kondansatörlü kurutma makinesi iyi bir seçenektir.

Kapalı döngü ısı pompalı kurutma makinelerinde işlem sırasında kullanılacak havanın nemini almak için bir ısı pompası kullanılır. Bu bacasız kurutucularda kullanılan enerji, klasik kurutma makinesi ile kullanılan enerjinin yarısından bile daha azdır.

Kondansatörlü kurutma makinelerinde ortamdaki hava, pasif ısı eşanjörü olarak kullanılırken, bu kurutucular, aynı iş için ısı pompası kullanır. Makine haznesindeki sıcak ve nemli hava bir ısı pompasından geçirilir. Pompanın soğuk tarafı, su buharını boşaltarak bir boşaltma borusu ya da toplama tankına iletirken, sıcak tarafı da havayı tekrar ısıtır. Böylelikle hem kurutucu için dışarıya verilen bir kanal sistemine gerek kalmaz hem de ısı, dışarı yayılmak yerine kurutma makinesinin içerisinde tutulmuş olur. Bu sayede; ısı pompalı kurutma makinesi, klasik ya da kondansatörlü kurutma makinesinden yarım kat daha az enerji harcar.

Kondansatörlü makinelerde olduğu gibi ısı eşanjörü, kurutma makinesi içerisindeki havayı ısıtır, fakat ısınan havanın nemlilik derecesi, ortamdaki taze havanınki kadar düşük olmaz. Kurutma işleminde kullanılan bu sıcak havanın, ortamdaki havaya göre daha nemli olması, kurutma süresinin artmasına neden olur. Oysa ısı pompalı yoğunlaştırmalı kurutma makineleri, kullandıkları havanın sıcaklığını büyük oranda muhafaza ettiğinden, sıcak hava çok hızlı bir şekilde devir yaptırılabilir. Böylelikle kurutma süreleri, yoğunlaştırmalı kurutma makinesi modeline bağlı olarak klasik makinelerden daha kısa olur.

Bu bacasız kurutma makineleri, ısı pompalı makinelerin daha gelişmiş bir versiyonu olup üretimine yeni başlanmıştır. Buhar basınçlı mekanik kurutma makinesi, çamaşırları kurutmak için sıcak hava kullanmak yerine, çamaşırlardaki suyu buhar haline dönüştürür. Önce, makine haznesi içindekilerle birlikte 100°C’ye kadar ısıtılır. Oluşan nemli buhar, içerideki havayı dışarı iter ve kurutma makinesi haznesi içerisinde sadece buhar atmosferi kalır.

Nemli buhar hazneden dışarı çıkarken, su buharını ayrıştırmak için mekanik olarak sıkıştırılır (buhar basınçlı ismi buradan gelir) ve buharlaşma sıcaklığı da kalan gazlı buhara iletilir. Daha sonra bu sıkıştırılmış, gazlı buhar serbest bırakılarak hazne içerisine iletilmeden önce fazlaca ısıtılır. Hazne içerisine iletilen bu buharın yüksek sıcaklığı, çamaşırlardaki suyun tekrar buharlaşarak nemli buhar oluşturmasını sağlar. Bütün işlem, çamaşırlar tamamen kurutuluncaya kadar tekrar eder.

Isı pompalı kurutma makinesi modellerinde olduğu gibi buhar basınçlı mekanik kurutma makinesi modellerinde de çamaşırları kurutmak için kullanılan ısı, devredilerek yeniden kullanılır. Bu makineler, verimli çalışma açısından ısı pompalı makinelere çok benzerler. Her 2 kurutma makinesi modeli de, klasik kurutma makinelerinden 2 kat daha verimli çalışır. Buhar basınçlı mekanik kurutma makinelerinde oldukça yüksek sıcaklık kullanıldığından, kurutma süresi ısı pompalı makinelerin yarısı kadardır.

Nem gideren yoğunlaştırmalı kurutma makinesi, nemi düşük tutarak, düşük sıcaklıkta hızlı buharlaşma sağlar. Bu kurutma makinesi modeli; yüksek sıcaklığa hassas, fakat haznede çalkalanmaya dayanıklı kumaşlar için uygundur.

Bazı kurutma makinesi üreticileri tarafından “sabit çamaşır kurutma tekniği” adı altında pazarlanan ısı iletimli makineler satışa sunulmuştur.

Bu tip kurutma makineleri; alt kısımda ısıtıcı bir birim, dikey bir hazne ve üst kısımda da bir baca olmak üzere basit bir mekanizmadan oluşur. Isıtıcı, alt kısımdaki havayı ısıtarak toplam havaya oranla nemliliğini artırır ve ısınan hava yükseleceğinden çamaşırlarla temasa geçer. Isı iletimli kurutma makinesi modelinde enerji tasarrufu nispeten yüksektir, ancak kurutma süresi o kadar uzundur ki, sadece asarak kurutmaktan daha hızlıdır diyebiliriz.

Solar kurutma makineleri, kutu şeklinde sabit makinelerdir. Çamaşırların koyulduğu ikinci bir bölmeleri vardır. Güneş ışığı çamaşırlara doğrudan temas etmeden, güneş enerjisi kullanılır.

Kurutma makineleri, 2 genel sınıfa ayrılır: elektrikli kurutma makinesi ve gazla çalışan kurutma makinesi. Haznenin dönüşü, her 2 makinede de elektrikle sağlandığı için bu sınıflandırma, makinelerin verilen havayı ısıtma yöntemlerine göre yapılır.

Elektrikli kurutma makinesinde genellikle elektrik akımı ile ısıtılan helezon bir tel kullanılır. Elektrik akımının miktarı, kurutma makinesi için gerekli olan hava sıcaklığına göre ayarlanabilir. NEC ve NEMA standartlarının kullanıldığı ABD ve Kanada’da elektrikli kurutma makinelerinde, diğer aletlerde kullanılan 3 kablolu NEMA 5-15 fişi yerine, genellikle 4 kablolu bir NEMA 14-30 fişi kullanılır. Ayrıca kurutma makineleri için 30 amper 240 voltluk merkezde dağılan tek fazlı elektrik devresi gerekir.

Kentlerde oturanların daha çok kullandığı küçük taşınabilir kurutma makinelerinde, sıradan bir 110 voltluk bağlantı kullanılır. Güney Amerika’da kullanılan çamaşır kurutma makinesi hazne kapasitesi genellikle 5 kg’dır ve dünyadaki diğer kurutma makinelerinden nispeten daha büyüktür. Bu makineler, standart tek fazlı 240V/50Hz 10 Amperlik prizlere kolayca bağlanabilir.

Gazla çalışan kurutma makinesi, bir gaz memesi ile yelpazeye sahiptir. Kurutma makinesi içinde bulunan gaz memesi, sıcak hava akımı yaratmak için doğal gaz, propan ya da bütan yakarken, yelpaze de ısısını artırmak için ortamdaki havayı metal bir ısı eşanjöründen geçirir. Bu işlem sırasında yanabilir yan ürünler, ısınan havadan uzak tutularak dışarı çıkarılır. Gaz alevi artırılıp kısılarak, ya da termostat kontrolü altında söndürülüp tekrar yakılarak hava sıcaklığı ayarlanabilir. Gazla çalışan kurutma makinesi, haznenin döndürülmesi için elektriğe ihtiyaç duyar. Fakat gerekli olan elektrik miktarı o kadar düşüktür ki, tahsis edilmiş 240 voltluk bir bağlantı yerine standart 120 voltluk elektrik yeterli olacaktır.

Çamaşır kurutma makinelerinin bazı çeşitleri, buharla ısıtılan yapılar içerisine kurulur ve içerideki havayı ısıtmak için elektrik ya da gaz yerine buhar bazlı bir sistem kullanır. Bu kurutma makinesi sisteminde, ortamdaki havaya termal enerji veren buhar serpantininden (buhar çıkarabilen ısı eşanjörü) sıcak buhar çıkarılır. Makine tarafından kontrol edilen buhar girişindeki solenoit valf, buhar serpantinini düzenli aralıklarla açıp kapatarak ısıtılan havanın sıcaklığını ayarlayabilir. Gazla çalışan kurutma makinesi tipinde olduğu gibi, bu makinelerde de hazneyi döndürmek, buhar solenoiti yönetmek veya diğer denetimleri çalıştırmak için elektrik bağlantısına ihtiyaç duyulur.

Yukarıda belirtildiği gibi döner hazneli kurutma makinesi, sıcak havayı dönen hazne içerisine ileterek kurutur. Sıcak hava verildiğinde, hazne dönüşünün yavaşlamasıyla çamaşırlar kurur. Bu işlem sırasında ortaya çıkan nem ve kumaş tiftikleri, bir vantilatör motoru ile çekilir, sonra boşaltım borusundan geçirilerek imha mekanizmasına itilir. Kurutma makinelerinde boşaltma sistemi; genellikle kurutucunun hemen arkasında bulunan esnek bir geçiş borusu, 4’lü galvanizli boru, makinenin duvar iskeletinde bulunan dirsek teçhizatı ve evin dışında bulunan baca çıkışından oluşur. Detaylı bilgiler için kurutma makinası kullanma kılavuzu size yardımcı olabilir.

Kurutma makinesi çıkış borusunun tıkanmaması, makinenizin hem güvenli olarak çalışmasını hem de verimliliğini artırır. Boru tıkanması veya kumaş tiftiğiyle dolması, makinenizin aşırı ısınması ile kurutma süresinin uzamasına neden olur. Aynı şekilde, yeteri miktarda hava ile nemin de dışarı çıkarılması engellenecek olduğundan normalde 45 dakika sürecek olan kurutma devri, 1 saat 40 dakikaya kadar çıkabilir.
Bu da enerji israfına, giysilerin daha çok yıpranmasına, en kötüsü de bir yangına sebep olabilir. Kurutma makinesi, her halükarda evinizde kullanacağınız en masraflı makinelerden biridir.

Kumaş tiftiklerinin boruda birikmesine neden olacak birkaç etken mevcuttur. Bunlardan bazıları; borunun çok uzun veya çok kısa olması, imha mekanizmasındaki kuş veya kemirgen hayvanların yaptığı yuvalar, sıkışmış ya da katlanmış esnek borular ve tavan arası ya da ara kat gibi soğuk yerlerden geçen izole edilmemiş borularda nemin yoğunlaşmasıdır.

Çamaşır kurutma makinesi, triboelektrik etkiden dolayı çamaşırlarda statik elektriklenmeye neden olabilir.

Kurutma makinelerinde, bazı yanıcı maddeler ısıya maruz kalabilir.

Amerikan Ürün Güvenlik Sertifikasyon Kurumu (Underwriters Laboratories), bu konuyla ilgili şunları önermektedir:

• Enerji verimi ve güvenlik amacıyla her çalıştırmadan sonra makine filtresindeki kumaş tiftiklerini temizleyin.
• Kurutma makinenizin bulunduğu mekanın iyice havalandırılmasına özen gösterin.
• Makinenin içerisine camyünü, kauçuk, köpük sünger ve plastik maddeler ya da üzerine yanıcı bir şey dökülmüş giysiler koymayın.

Diğer Öneriler: En az her 2 yılda bir (önerilen; 18 ayda bir) kurutma makinesinin çıkış borusunu temizleyin ya da temizlettirin. Bu işlem için genellikle bir döner başlı ve esnek saplı fırça ile bir körük veya vakum makinesi gerekir.

Evlerde kullanılan çamaşır kurutma makinelerinin karbon ayak izi, her çalışmada ortalama 2 kg karbondioksittir.

Amerika hükümetinin tüketici ürünlerindeki enerji verimi ile ilgili programı Energy Star, çamaşır kurutma makinesi kullanımını desteklemez.

Avrupa’da kurutma makinelerine EU enerji etiketi sistemi uygulanır. Makineler, kuruttukları 1 kg çamaşır başına harcadıkları enerji miktarına göre sınıflandırılarak A’dan (en iyi) G’ye (en kötü) harflerle etiketlenirler.

Sensörlü kurutma makinası, çamaşırların kuruduğunu algılayıp otomatik olarak kapanabilir. Otomatik kapanma, bazı kurutmalı çamaşır makinaları özellikleri arasında da vardır. Böylece, çamaşırlar fazlaca kurutulup yıpratılmaz. Sensörlü kurutma makineleri, günümüzde Avrupa pazarlarının çoğunda satılmaktadır. Ayrıca, kondansatörlü ve bacalı kurutma makinesi modellerinin sensörlü olanları da mevcuttur.

Kurutma makinesi fiyatları, makine marka ve modellerine göre değişiklik göstermektedir. Türkiye'de yerli üretim ve ithal birçok kurutma makinesi markası bulunmaktadır. İhtiyaçlarınızı belirledikten sonra Arçelik, Ariston, Beko, Bosch, Elektrolux, Miele, Whirlpool, Vestel kurutma makineleri arasından tercihinizi yapmanız daha iyi olacaktır. Ayrıca kurutma makinesi kampanyaları sırasında alacağınız makine fiyatı çok daha uygun olabilir. Bu yüzden; kampanyaları takip etmeniz, uygun fiyatlarla kurutma makinesi almanızı sağlayabilir.